چگونه شبکه بیسیم خود را تنظیم کنیم

با توجه افزایش محبوبیت اینترنت در میان کاربران دسترسی آسان به آن در حال تبدیل شدن به یک نیاز می باشد و آسان ترین راه دسترسی به اینترنت پرسرعت استفاده از شبکه های بیسیم می باشد ، زیرا نیاز به استفاده از کابل کشی و تنظیمات فراوان آن و همچنین هزینه های تعمیر و نگهداری را از بین می برد . از اینرو دانش نسبی به نوع کاربری شبکه بیسیمی که می خواهیم بسازیم به ما این امکان را می دهد تا کارایی آن را با بهینه سازی تنظیمات آن بالا ببریم . پیشتر در مورد چگونگی شبکه سازی تجهیزات بیسیم با یکدیگر مطلبی ارائه داده بودیم ولیکن ما در این مطلب تلاش می کنیم تا با توضیح پارامترهای مؤثر در این تنظیمات به شما آگاهی لازم برای تنظیم اینگونه شبکه ها بوسیله هر نوع تجهیز شبکه ای را انتقال دهیم .

نحوه عملکرد شبکه های بیسیم بدین صورت است که در یک نقطه از یک مکان یک دستگاه قرار می گیرد که امواج بیسیم را به اطراف می فرستد و ارتباط آن دستگاه نیز از طریق یک کابل یا بیسیم با سایر شبکه برقرار می شود که سبب می شود از دیدگاه کاربر استفاده کننده به آن دستگاه یک نقطه دسترسی ( Access Point ) به سایر بخش های شبکه بگوییم . با گذشت زمان و بالا رفتن سرعت شبکه های کابلی و نیاز به افزایش سرعت در شبکه های بیسیم باعث شد تا استاندارد های موجود در شبکه های بیسیم هم تکامل یافته و سرعت در این شبکه ها هم افزایش یابد . در کل برای کاربری خانگی سه استاندارد هنوز رواج دارد که b و g و n می باشند که همه آنها درفرکانس کاری 2.4~2.5 Ghz کار می کنند ولیکن شبکه های استاندارد n در فرکانس 4.915~5.825 Ghz هم کار می کنند .

همانگونه که مشاهده می کنید فرکانس کاری این شبکه ها شباهت بسیاری با فرکانس کاری سایر تجهیزات بیسیم دارد و همچنین بدلیل امکان عملکرد چند نقطه دسترسی در یک محدوده بدون تداخل امواج آنها با یکدیگر این بازه های فرکانسی به 14 کانال تقسیم شدند که هر یک به اندازه 20 Mhz پهنای باند داشتند و هر یک به فاصله 5 Mhz از شروع باند قبلی شروع می شدند پس شما این امکان را داشتید تا از چند نقطه دسترسی بدون تداخل امواج و پایین آمدن کارایی شبکه در یک محدوده استفاده کنید ولیکن همانگونه که در شکل بالا مشخص شده است این امواج کماکان با یکدیگر تداخل دارند و در صورتی که می خواهید این تداخل به حداقل آن برسد بایستی کانال های هر منطقه را مطابق شکل انتخاب کنید .

در اکثر کشورها سه کانال نهایی امکان تداخل در سایر سیستم ها را دارند و به همین دلیل تعداد کانال های در دسترس عموما به یازده کانال کاهش می یابد ولیکن در کشور هایی مانند کشور ما و سایر کشورهای آسیای میانه و دور می توان از کانالهای دوازده و سیزده هم استفاده کرد که به شما برتری انتخاب بیشتر را می دهد . اکثر مودم ها در حالت پیش فرض از کانال شماره یک استفاده می کنند پس شما با تغییر این مقدار هم شبکه خود را بهبود خواهید داد و هم اثر امواج شبکه خود بر دیگران را کاهش خواهید داد که سبب می شود امکان دریافت امواج شبکه های فواصل دورتر را هم فراهم آورید که این امر بسیار مناسب فضا هایی است که بواسطه داشتن چند نقطه دسترسی امکان ایجاد رومینگ بین نقاط دسترسی وجود دارد . در استاندارد b تعداد کانال های بدون تداخل سه عدد می باشند که کانالهای یک ، شش و یازده می باشند ولیکن در استاندارد های g و n این تعداد با افزوده شدن دو کانال دوازده و سیزده به چهار کانال مجزا خواهد رسید که کانال های شماره یک ، پنج ، نه و سیزده می باشند . اما استاندارد b تنها می توانست سرعت انتقال داده ای معادل 11 Mbps را فراهم آورد تا اینکه در سال 2003 میلادی استاندارد g سرعت انتقالی برابر با 54 Mbps را ارائه داد که با ورود استاندارد n این سرعت تا مرز 600 Mbps افزایش یافت که البته در صورتی این افزایش سرعت وجود داشت که فرکانس کاری را به 5 Ghz تغییر می دادیم ، پس اگر یک تجهیز نوع n دارید ولی آنرا برای فرکانس کاری 2.4 Ghz تنظیم کرده اید نمی توانید با این سرعت به انتقال داده بپردازید و سرعت شما تا 54 Mbps کاهش خواهد یافت ولیکن اکثر افراد نوع شبکه را بگونه ای تنظیم می کنند که تجهیزات قدیمی هم بتوانند در آن فعالیت کنند و به همین دلیل آنرا با انتخاب هر سه استاندارد با انتخاب 802.11 b+g+n و یا Mixed Mode بر روی فرکانس کاری 2.4 Ghz فعال می کنند .

حال ما امواج رادیویی لازم را در اختیار داریم و بایستی به آن یک هویت بدهیم که در بسته های آن قرار خواهد گرفت که به آن نام شبکه بیسیم یا SSID می گویند که مخفف Service Set ID می باشد و بهنگام اطلاع رسانی در مورد شبکه در محدوده عملکرد آن نقطه دسترسی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و می تواند تا 32 کاراکتر شامل حروف و عدد و علائم ویژه باشد . این SSID در بازه های زمانی توسط یک سیگنال منظم کننده اعمال شبکه ارسال خواهد شد که به آن Beacon می گویند و فواصل ارسال آن در بخش Beacon Interval تنظیم می شود . این بسته شامل اطلاعات بسیاری می باشد که به کاربران شبکه کمک می کند تا با یکدیگر هماهنگ شوند و همچنین در این فواصل بدنبال اطلاعات جدید باز گردند ولیکن هیچ تضمینی برای رعایت زمان آن وجود ندارد زیرا برای جلوگیری از تصادم بسته های داده گاه و بیگاه ممکن است ارسال این بسته ها به تأخیر بیافتد ولیکن دوباره شروع به عملکرد برای هماهنگ سازی شبکه خواهند کرد . این زمانبندی بر حسب میلی ثانیه بدین معنی است که دستگاه های کاربران هر یکصد میلی ثانیه از حالت صرفه جویی در انرژی بیرون بیایند و بدنبال اطلاعات جدید بگردند که در مواردی که در شبکه تجهیزات قابل حمل بسیاری موجود باشد به حفظ انرژی باتری آنها کمک شایانی خواهد کرد ولی در مقابل تنظیم مقدار Beacon Interval بالا زمان اتصال به شبکه را بالا خواهد برد و برای شبکه هایی که از رومینگ داده استفاده می کنند مناسب نمی باشد بدین معنی که در شبکه های با آنتن دهی ضعیف مقداری برابر 50 ms به شما کمک می کند تا اتصال خود با شبکه را حفظ نمایید ولیکن سرعت شبکه دچار افت خواهد شد . حال اگر شما زمان ارسال سیگنالهای Beacon را کاهش داده اید در مقابل می توانید مقدار DTIM یا Delivery Traffic Indication Message را افزایش دهید تا به دستگاه های موجود در شبکه بگویید تا در کدام بسته های سیگنال Beacon داده هایی برای آنها یافت خواهد شد و به همین دلیل آنها در این فواصل به حالت صرفه جویی در انرژی فرو خواهند رفت ولیکن این کار نیز سرعت شبکه را اندکی کاهش خواهد داد و به همین دلیل در برخی از دستگاه های موجود در بازار می توان چند SSID تعریف نمود و Beacon Interval و DTIM هر یک را بصورت مجزا تعریف کرد تا دستگاه ها بسته به نوع مصرف انرژی و یا سرعت مورد نظر خود بتوانند از هر کدام که صلاح دانستند استفاده کنند و توصیه ما برای مقدار DTIM حالت پیش فرض با مقدار یک برای لپ تاپ ها و مقدار 4 برای تبلت ها و PDA ها و مقدار 8 برای سایر تجهیزات هوشمند است .

اکنون با اینکه دستگاه های درون شبکه بوسیله سیگنال های Beacon با یکدیگر هماهنگ شده اند اگر دستگاهی در دور دست بخواهد سیگنالی را ارسال نماید که از استاندارد های تنظیم شده در دستگاه ما پیروی نمی کند و یا دستگاهی جدید بخواهد به شبکه وارد شود بایستی به دستگاه ما از ورود داده های درخواست زمان باز مسیر آگاه شود تا تداخل پیش نیاید . برای جلوگیری از این اتفاق بسته هایی بنام RTS یا Request to send به معنی درخواست ارسال می فرستد و در این مرحله است که نقطه دسترسی در سیگنال Beacon خود به سایر تجهیزات می گوید تا برای مدتی داده ای ارسال ننمایند و سپس یک سیگنال CTS یا Clear to send بمعنی آماده برای ارسال به آن دستگاه جدید می فرستد تا او داده های خود را در کانال رادیویی آماده ارسال نماید . این امکان به شبکه بیسیم اجازه می دهد تا بوسیله کوچک ساختن بسته های داده استاندارد b را هم پشتیبانی نماید ولیکن این امکان در اصل برای جلوگیری از تصادم بسته های داده در فضا بکار می رود بدین معنی که با استاندارد سازی اندازه بسته های داده تمامی شبکه را با یکدیگر از نظر زمانبندی با زمانبند FCFS هماهنگ می سازد ، پس مقدار RTS/CTS Threshold به دستگاه می گوید که اگر بسته های ارسال شده در کانال ارتباطی بزرگتر از اندازه تعریف شده بودند این مکانیزم را فعال کن و توسط مقدار Fragmentation Threshold آنرا بسته بندی کن تا شبکه هماهنگی خود را از دست ندهد . توصیه اصلی همه متخصصان بر این است که این مقادیر را تا زمانی که لازم نشده است تغییری ندهید و همچنین برای مشخص نمودن مقدار مناسب برای آن از روش های خاص آن بهره بگیرید و نه بصورت تجربی ، زیرا منجر به کاهش کارایی شبکه شما خواهد شد .

در ادامه شما مقداری را برای اعلام حضور خودکار SSID شبکه در محدوده نقطه دسترسی با نام Broadcast SSID مشاهده می کنید که با غیرفعال ( Disable ) کردن آن دیگر SSID شما قابل جستجو نخواهد بود و شما حتما بایستی در تجهیزات خود یک ارتباط ( Connection ) مجزا درست نمایید که پیشتر در مورد آن بحث نموده بودیم . عموما کاربران اینکار را گونه ای از امنیت می پندارند ولیکن بایستی بدانیم اینکار SSID ما را تنها از دید کاربران عادی پنهان خواهد کرد و جلوی نفوذگران حرفه ای را نخواهد گرفت و شاید حتی در مواردی مشکل امنیتی هم برای شما بوجود آورد .

حال می رسیم به بخش نوع کد گذاری سیگنالهای داده که با نام Authentication Type مشخص شده است و شما در این بخش مشخص خواهید کرد که چه نوع روش امنیتی را برای ایمن سازی شبکه بیسیم خود می خواهید اتخاذ کنید . عموما در اکثر مودم های خانگی مقدار پیش فرض این بخش Open یا Disabled می باشد که به معنی شبکه آزاد می باشد و همه افراد به راحتی می توانند به شبکه بیسیم شما متصل شوند ولیکن برای مکانهایی که کامپیوترهای متصل به آن حاوی اطلاعات خصوصی هستند شما نیازمند گونه ای از رمزنگاری خواهید بود که در ادامه به انواع آنها خواهیم پرداخت ؛

WEP-64Bits یا WEP-128Bits هر دو نوعی از تکنیک کدگذاری WEP یا Wired Equivalent Privacy که بمعنی امنیت مشابه شبکه سیمی می باشد از تکنیک های اولیه امنیتی شبکه های بیسیم می باشد که در سال 2001 بحث در مورد نقاط ضعف آن بالا گرفت و به جایی رسید که تقریبا در سال 2010 دیگر در شبکه های تجاری به هیچ عنوان بکار نرفت ولیکن در این دوران از سال 2004 به بعد که کدگذاری WPA ابداع شد دیگر هرگز به عنوان حالت پیش فرض بکار نرفت .

WPA و WPA2 که مخفف Wi-Fi Protected Access می باشد به معنی دسترسی امین به Wi-Fi است و در جهت مقابله با نقاط ضعف تکنیک کد گذاری WEP عرضه شد و می توانست بدون هیچ هزینه اضافی و تنها با تغییر نرم افزار دستگاه امینی بیشتری را فراهم آورد . همچنین این روش می توانست از الگوریتم های TKIP و AES هم برای تقویت این امنیت استفاده کند و در نتیجه می تواند 8 تا 63 کاراکتر رمز ( PSK ) که بمعنی کلید واژه مشترک می باشد را بصورت مناسبی برای رمزگذاری ارتباط استفاده نماید . توجه داشته باشید که رمزهای کوتاه در این روش نیز چندان ایمن نمی باشند و بوسیله ابزارهای خاصی در کمتر از یک دقیقه قابل کشف هستند ولیکن اگر شما از هر 63 کاراکتر استفاده نمایید این رمز تقریبا غیر قابل کشف می شود و به همین دلیل ایمن ترین روش کد گذاری موجود می باشد . ولیکن باز هم در بهترین شرایط این روش نیز دارای ضعف های امنیتی کوچکی می باشد که آن هم تنها در صورتی رخ خواهد داد که رمز شما افشا شده باشد .

حال که شما نوع رمزنگاری داده های شبکه را انتخاب نموده اید تنها کافیست تا اطلاعات را ذخیره نمایید و شبکه شما برای اتصال کاربران آماده شده است ولیکن توجه داشته باشید در اکثر موارد شما نیازی به انجام تمامی این مراحل ندارید و تنها کافیست Access Point را به حالت Activated تغییر دهید و Wireless Mode را تنظیم کنید و یک نام بعنوان SSID شبکه تعیین کنید و پس از تعیین Authentication Type و Encryption مقداری را بعنوان رمز عبور شبکه بیسیم در بخش Pre-Shared Key قرار دهید و آنگاه تنظیمات فوق را ذخیره ( Save ) نمایید .

اما اکنون اگر بخواهید شبکه را بیش از پیش ایمن نمایید می توانید در بخش Wireless MAC Address Filter اجازه اتصال را بر حسب شماره سریال MAC دستگاه ها تعیین کنید که بدین صورت فقط دستگاه های خاصی که در اینجا نام برده شده باشند اجازه دسترسی خواهند داشت و یا اینکه یک دستگاه خاص اجازه دسترسی نخواهد داشت . شما برای اینکار ابتدا بایستی این بخش را با گذاشتن تیک مقابل Activated فعال ( Activate ) نمایید و آنگاه در بخش پایینی آن می توانید دو حالت برای فیلتر شدن کاربران تعیین کنید که یکی تنها به کاربران نام برده شده اجازه دسترسی خواهد داد ، Allow Association ، و دیگری تنها به کاربرانی که نام برده شده باشند اجازه دسترسی نخواهد داد که با مقدار Deny Association مشخص شده است . بدین صورت اگر بخواهید تنها شما بتوانید به دستگاه متصل شوید تنها کافیست در Allow Association مقدار MAC دستگاه های مورد نظر خود را قرار دهید و یا در صورتی که بخواهید شخص خاصی با دستگاه خود نتواند به شبکه متصل شود بایستی مقدار MAC دستگاه او را در بخش Deny Association قرار دهید که بدین صورت کار کابران عادی برای اتصال به شبکه بسیار مشکل خواهد شد .

گزینه WMM را هم در بالا تر می توانید مشاهده کنید که جایگزین تکنیک قدیمی Wi-Fi DCF موجود در برخی از مودم های قدیمی تر شده است و با استفاده از تعیین اولویت بر حسب پروتکل های ارتباطی سطحی از کیفیت خدمات ( QoS ) را ارائه می کند . متأسفانه صحبت در مورد QoS بسیار زمانبر است که در بحث این مطلب ما نمی گنجد و شما تنها کافیست بدانید که در صورتیکه از سرویس های آنلاین مانند VoIP استفاده می کنید و یا بازی های آنلاینی مانند Counter Strike بازی می کنید می توانید با فعال کردن این سرویس به کاهش زمان تأخیر ارسال داده بپردازید . همچنین این سرویس گونه ای از مدیریت ارسال داده را برای دستگاه های قابل حمل ارائه می کند که به صرفه جویی در مصرف انرژی کمک خواهد کرد و این در حالی است که در برخی دستگاه ها که از استاندارد بیسیم n پشتیبانی می کنند غیرفعال کردن WMM منجر به کاهش سرعت تا 54 Mbps خواهد شد .

در تمامی این مطلب راه هایی برای بهبود رومینگ ( Roaming ) در شبکه های بیسیم ارائه شد ولیکن در صورتیکه این دو نقطه دسترسی در یک شبکه قرار داشته باشند بایستی به نحوی ارتباط میان ایندو را برقرار کنیم که می تواند از طریق یک کابل سیمی انجام شده باشد . حال اگر بخواهیم این ارتباط از طریق شبکه بیسیم انجام شود بایستی از گزینه WDS که مخفف Wireless Distribution System است استفاده کنید که کمک می کند بجای ایجاد یک شبکه سیمی بزرگ از یک شبکه بزرگ بیسیم استفاده کنید که البته توضیح نحوه انجام آن در آینده انجام خواهد شد .

در آخرین بخش به امکانی می پردازیم که از سال 2006 در برخی از دستگاه ها قرار داده شده است و با نام WPS شناخته می شود که مخفف Wi-Fi Protected Setup می باشد و به کاربران عادی این امکان را می دهد تا بدون اینکه خود را در گیر تنظیمات پیچیده شبکه های بیسیم نمایند و یا حتی رمز شبکه خود را بدانند یک شبکه بیسیم بسازند و دستگاه های بیسیم خود را به آن بیافزایند . اینکار یا بوسیله وارد کردن یک رمز کوتاه به اشتراک گذاشته شده و یا بوسیله فشردن دکمه ای بر روی نقطه دسترسی و یا حتی بوسیله تکنولوژی NFC و با نزدیک کردن دستگاه مجهز به NFC به نقطه دسترسی مورد نظر انجام می شود . برای تنظیم یک ارتباط WPS شما باید ابتدا شبکه خود را بهمراه رمز آن تعیین نمایید و سپس با فعال کردن این امکان وارد صفحه ای مشابه صفحه زیر شوید . در صفحه همانگونه که مشخص است دستگاه شما را قادر می سازد تا با فشردن دکمه WPS بر روی دستگاه قابل حمل و سپس فشردن دکمه WPS بر روی نقطه دسترسی خود ارتباط خود را کامل نمایید و یا حتی در صورتی که یک شماره رمز ( PIN ) دارید آنرا وارد صفحه تنظیمات نقطه دسترسی نمایید و یا رمز ارائه شده توسط این صفحه را در دستگاه خود وارد نمایید که بدین وسیله و پس از چند ثانیه ارتباط شما بدون وارد کردن رمزهای پیچیده و طولانی رمزنگاری WEP یا WPA خود به شبکه بیسیم متصل شوید .

با توجه به سوألات کاربری که خودشو با اسم مستعار « مونا » معرفی کرده است یک تصویر از صفحه تنظیمات مودم D-link هم قرار داده شده که در این عکس از صفحه خانه ( Home ) در نوار سمت چپ تصویر دکمه Wireless را کلیک نمایید و به صفحه تنظیمات شبکه بیسیم مودم D-link خود بروید و آنگاه می توانید در میان پارامترهای نمایش داده شده SSID را مشاهده کنید . حال پس از تغییر آن می توانید با زدن دکمه Apply در پایین صفحه تنظیمات شخصی سازی شده خود را ثبت نمایید .